Onderzoekers van het UMC Utrecht hebben samen met de University of Massachusetts Medical School in Worcester, VS, een nieuw ALS-gen gevonden NEK1. De publicatie in het toonaangevende tijdschrift Nature Genetics laat zien dat afwijkingen in dit gen een verhoogd risico op ALS veroorzaken. De onderzoekers werden op het spoor van dit gen gezet dankzij een aantal ver aan elkaar verwante ALS-patiënten die mee hebben gedaan aan onderzoek voor de Nederlandse ALS biobank.

ALS (amyotrofische laterale sclerose) is een dodelijke zenuw-/spierziekte waarbij patiënten steeds verder verlamd raken. Over de oorzaak van ALS is nog weinig bekend en een effectieve behandeling is er daarom niet.

De studie betreft een samenwerking tussen de onderzoeksgroepen van Prof. Jan Veldink van het UMC Utrecht Hersencentrum en Prof. John Landers van de University of Massachusetts Medical School in Worcester, VS. Voor de studie werden grote delen van het DNA letter voor letter afgelezen (whole exome analyses) voor 1.022 patiënten met een familiaire vorm van ALS en 7.315 gezonde controlepersonen.

De onderzoekers vonden het NEK1-gen doordat een aantal Nederlandse ALS-patiënten meer aan elkaar verwant waren dan alle andere patiënten. Deze patiënten zijn waarschijnlijk terug te leiden tot eenzelfde familie zes tot zeven generaties geleden. NEK1 was het enige gen dat gedeeld afwijkend was bij deze vier patiënten.

Tegelijkertijd werden veel meer afwijkingen in NEK1 ook gevonden in een groep van meer dan 1.000 ALS patiënten vergeleken met gezonde controles door prof. John Landers in de VS.

Prof. John Landers, University of Massachusetts

Data van Project MinE, een wereldwijd genetisch ALS onderzoek opgestart door ALS Centrum Nederland en Stichting ALS Nederland, is vervolgens gebruikt voor validatie van deze vondst. Hierin is genetische data uit de Nederlandse ALS biobank opgenomen, een biobank die opgezet is door Prof. Leonard van den Berg. De genetische data van deze grote groep ALS-patiënten (meer dan 2.300) waarbij ALS nog niet eerder in de familie voorkwam lieten zien dat de mutaties bij bijna 3% van de ALS-patiënten voorkomen. Bij de controlepersonen werd de mutatie veel minder vaak terug gevonden.

Prof. Jan Veldink, University Medical Center Utrecht

Prof. Jan Veldink: “De vondst van het NEK1 gen is een stap in de zoektocht naar de genetische oorzaken van ALS. De studie is daarom een belangrijke stap voorwaarts in het begrijpen van ALS en het ontwikkelen van een therapie.”

ALS-patiënten hadden verschillende types mutaties op het NEK1 gen. Het is nog niet bekend welke specifieke mutaties ziekteverwekkend zijn en hoe hoog het risico op ALS precies is.

Meer informatie over de Nederlandse ALS Biobank en Database, gefinancierd door Stichting ALS Nederland vindt u op www.als-centrum.nl

Paper

De publicatie getiteld “NEK1 variants confer susceptibility to amyotrophic lateral sclerosis” is 25 juli online verschenen in Nature Genetics. Het artikel is tegelijkertijd met een ander artikel van het Project MinE research consortium gepubliceerd, over het nieuwe ALS-gen C21orf2, ook in Nature Genetics.

Lees ook het Engelstalige persbericht over NEK1 van de Amerikaanse ALS Association.